Haddington

Mieszkańcy East Lothian bardzo dbają o HADDINGTON, swoje ulubione miasto. W ciasno zabudowanym centrum zachowało się wiele ciekawych budynków z okresu od XVII do XIX wieku. Bogactwo rozmaitych stylów architektonicznych pieczołowicie rejestrują odpowiednie opisy i tabliczki, umieszczone na każdym murze zasługującym na uwagę. Odznaczające się statecznym wyglądem miasto ma barwną przeszłość. Na początku XVIII w. Haddington stało się chlubnym przykładem nowoczesnego rozwoju, ponieważ tutejsi kupcy zaopatrywali idących z postępem właścicieli ziemskich we wszelkiego rodzaju nowinki podnoszące wydajność upraw i hodowli. Dzięki doskonalszym nasionom, nowym narzędziom i innym wynalazkom, zaledwie w ciągu kilkudziesięciu lat rolnictwo Lothian uległo całkowitemu przeobrażeniu.

Haddington jest również miejscem narodzin Johna Knoxa, żarliwego reformatora religijnego z XVI w., który stanął na czele protestantów zbuntowanych przeciw Kościołowi katolickiemu w Szkocji. Knox położył podwaliny pod ruch prezbiteriański, lecz w pamięci potomnych zapisał się głównie jako autor traktatu z 1558 r. zatytułowanego Pierwsze zadęcie w trąbę przeciwko potwornemu regimentowi kobiet, który był wymierzony przeciw Marii de Guise, regentce Szkocji, Marii Tudor, królowej Anglii, oraz Katarzynie Medycejskiej. Ogłoszenie pamfletu nie wpłynęło korzystnie na późniejsze stosunki autora ani z Elżbietą I, ani z Marią Stuart.

Dokładne zwiedzenie Haddington zajmuje dwie lub trzy godziny. Dodatkowo można jeszcze obejrzeć Lennoxlove House, jedną z okazałych arystokratycznych rezydencji, udostępnioną zwiedzającym.

Miasto

Do centrum miasta najlepiej dotrzeć od strony zachodniej, gdzie na końcu ocienionej drzewami Court Street można podziwiać strzelistą iglicę, przepyszne kamienne ozdoby i eleganckie weneckie okna ratusza zaprojektowanego przez Williama Adama w 1748 r. Na prawo od pięknej włoskiej fasady stoi Dom Jane Welsh Carlyle (Jane Welsh Carlyle House; IV-IX śr.-sb. 14.00-17.00; 1 £), gdzie spędziła dzieciństwo żona filozofa Thomasa Carlyle’a. Jadalnia – jedyna część domu udostępniona publiczności – jest urządzona tak, jak m początku XIX w. Znajdują się w niej portrety wybitnych postaci tamtego okresu. Śliczny ogród jest zapewne taki sam, jak wtedy, kiedy spacerowała po nim mała Jane. Wyjście z ogrodu prowadzi na High Street, przy której stoją domy o charakterystycznych pastelowych szczytach, o wiele ładniejsze niż te na sąsiedniej Market Street. Miej oczy otwarte, by idąc tą drugą, nie przegapić korytarza prowadzącego do Mitchell’s Close, niedawno odrestaurowanego zaułka z XVI w., który okalają kamieniczki z nie ociosanych bloków, o wąziutkich klatkach schodowych, zwieńczone schodkowymi szczytami.

Podążając wzdłuż High Street z centrum w kierunku wschodnim, po krótkiej chwili dotrzesz do mostu Nungate o kabłąkowatych łukach i do Church Street, przy której stoi olbrzymi kościół Najświętszej Marii Panny (St Mary’s Church; codz. 10.00-16.00). Świątynię wzniesiono obok zarośniętej trzciną rzeki Tyne w XIV w.; w ciągu stuleci budowla nabrała cech architektonicznych rozmaitych stylów. Przysadzista wieża z trudem wzbija się ponad kremoworóżowe ściany z kamienia, podpierane przez niezdarne przypory. We wnętrzu, w nawie Lauderdale, znajduje się nagrobek z misternymi rzeźbieniami w alabastrze z okresu elżbietańskiego, na którym wąsaci rycerze i ich damy w kryzach leżą pod ozdobnym baldachimem. Całkowity kontrast wobec tego pomnika stanowi prosta płyta ze wzruszającą inskrypcją, będącą wyrazem hołdu Thomasa Carlyle’a złożonego małżonce, która „Odeszła nagie, jakby zgasło światło jego życia”. Jane i Thomas byli małżeństwem przez 40 lat.

Informacje praktyczne

Szybkie i często kursujące autobusy łączą Haddington z Edynburgiem, leżącym 24 km na zachód, i z North Berwick na wschodnim wybrzeżu. Wszystkie autobusy zatrzymują się na High Street. Brak biura informacji turystycznej, lecz orientacja w mieście nie sprawia większych trudności. A Walk around Haddington (1 £), broszurę opisującą każdy budynek o istotniejszym znaczeniu, można kupić w kioskach z gazetami.

Jeżeli chcesz tu przenocować, znajdziesz kilka B&B w centrum, w tym Mrs Richards, dobrze utrzymaną rezydencję w stylu georgiańskim, która znajduje się przy 19 Church St (telefon 01620/8256663),i Plough Tavern, 11 Court St (telefon 162/823326). Możesz również udać się do droższego, luksusowego Brown’s Hotel, 1 West Rd (telefon 06120/822254), który mieści się w pięknym pałacyku z okresu Regencji. Namiot można rozbić na Monks ’ Muir Caravan Park (cały rok; telefon 1620/860340), kempingu położonym na skraju miasta przy trasie Al.

Lekkie posiłki i obiady podają w barze Simply Scmmptious obok ratusza, który pod względem wyboru dań przewyższa swego głównego rywala, Colden Grain na 13 High St. Trzecim lokalem jest Peter Potter przylegający do sklepu z rękodziełem na 10 The Sand, przy drodze do kościoła NMP. Najlepszym miejscem na zjedzenie wystawnej kolacji jest Waterside Bistro na dalekim końcu Nungate Bridge oraz restauracja w Brown ’s Hotel, gdzie wymagana jest rezerwacja.

Lennoxlove House

Ok. 1,5 km na południe od Haddington znajduje się Lennoxlove House (V-IX śr., sb. i nd. 14.00-17.00; 3 £), potężna średniowieczna wieża mieszkalna, kryjąca w sobie skarby znakomitej kolekcji sztuki księcia Hamiltona, wśród której poczesne miejsce zajmują zbiory sztuki użytkowej. Całogodzinne zwiedzanie artystokratycznej rezydencji z przewodnikiem, jak zwykle, polega na przesuwaniu wzrokiem po nieskończonych rzędach rodzinnych portretów na tle ścian obitych adamaszkiem, po francuskich meblach i porcelanowych zastawach. Bardziej wyjątkowe eksponaty to fortepian, przy którym zasiadał podobno Chopin, a także maska pośmiertna Marii Stuart umieszczona w Wielkiej Sali.