Dumfries

Liczące 30 tys. mieszkańców, tętniące życiem DUMFRIES leży nad rzeką Nith, kilka kilometrów od jej ujścia do Solway Firth. Słynna „Królowa Południa” rozkwitła w średniowieczu jako port morski i centrum handlowe. Powodzenie, jakim cieszyło się miasto, zwróciło uwagę angielskich wojsk. Najeźdźcy zburzyli większą część średniowiecznej osady w latach 1448, 1536 i 1570. Mimo to zdołał się tu rozwinąć przemysł lekki, zaopatrujący rolnicze tereny położone w głębi lądu. Architekci miejscy oszpecili Dumfries w latach 60., wprowadzając stylistyczny bałagan, którego przykładem jest niemiły kontrast między pełnymi wdzięku liniami mostu Devorguilla a kanciastymi blokami mieszkalnymi. Tym niemniej, Dumfries jest wygodną bazą wypadową podczas zwiedzania wybrzeża Solway, a warto tu przyjechać chociażby ze względu na ślady Roberta Burnsa, który spędził w Dumfries pięć ostatnich lat życia.

Centrum Dumfries, ograniczone od strony północnej i zachodniej przez rzekę, skupia się wokół zamkniętej dla ruchu kołowego High Street, która biegnie równolegle do rzeki Nith. Na jej północnym krańcu stoi pomnik Burnsa, stanowiący klasyczny przykład wiktoriańskiego gustu – w jednej ręce poeta trzyma tom poezji, drugą zaś przykłada do serca. Nie zapomniano także o wiernym psie Burnsa, który leży skulony u jego stóp.

Idąc przez High Street w kierunku południowym, po kilku minutach dotrzesz do Midsteeple, starego więzienia połączonego z budynkiem sądu, oraz wąskiej alei prowadzącej do zadymionej, wykładanej boazerią Glone Inn, ulubionej gospody Burnsa. Znaki wzdłuż ulicy wskazują drogę do Domu Burnsa (Burns’ House; Wielkanoc-IX pn.-sb. 10.00-13.00 i 14.00-17.00, nd. 14.00-17.00; X-Wielkanoc wt.-sb.; 80 p), prostego budynku z piaskowca, w którym Burns umarł z powodu reumatycznego zapalenia osierdzia w 1796 r. Wewnątrz znajduje się raczej przypadkowa kolekcja pamiątek po poecie – rękopisy, listy itp., na jednym z okien znajduje się podpis, wydrapany przez poetę diamentowym pierścieniem.

Burns został początkowo pogrzebany w zwyczajnej mogile przy kościele św. Michała, ogromnej budowli z XVIII w., stojącej tuż na południe od jego domu. W 20 lat później szczątki poety zostały jednak przeniesione do zbudowanego specjalnie w tym celu klasycystycznego mauzoleum. Pomiędzy jasnymi kolumnami ustawiono rzeźbę przedstawiającą Burnsa, do którego przemawia muza poezji. Sam temat jest może banalny, za to wykonanie doskonałe: zwróć uwagę na udrapowanie beretu i fałdy na spodniach. Dookoła znajdują się grobowce mieszczan z Dumfries, wykonane dla kontrastu z piaskowca. Wielu spośród nich było przyjaciółmi Burnsa, miejsca ich spoczynku zaznaczono na dokładnym planie.

Od mauzoleum należy zawrócić w stronę centrum, podążając wzdłuż Nith. Po przejściu przez most Devorguilla trafisz do małego Old Bridge House Museum (IV-IX pn.-sb. 10.00-13.00 i 14.00-17.00, nd. 14.00-17.00; bezpł.) z lokalnymi ciekawostkami, wśród których znajduje się budzący grozę zestaw narzędzi do usuwania zębów z czasów wiktoriańskich. Nieco dalej leży Ośrodek Roberta Burnsa (Robert Burns Centre; IV-IX pn.-sb. 10.00-20.00, nd. 14.00-17.00; X-III wt.-sb. 10.00-13.00 i 14.00-17.00; bezpł., pokaz wideo 80 p), mieszczący się w starym młynie wodnym. Tematem ekspozycji jest pobyt poety w Dumfries. W wiatraku stojącym na wzgórzu urządzono Muzeum Dum-fries (IV-IX pn.-sb. 10.00-13.00 i 14.00-17.00, nd. 14.00-17.00; X-III tylko wt.-sb., bezpł.), ze zbiorami poświęconymi historii naturalnej i dziejom regionu. Na najwyższym piętrze znajduje się camera obscura (IV-IX; 80 p).

Dworzec kolejowy w Dumfries leży po wschodniej stronie miasta, 5 min piechotą od centrum. Dworzec autobusowy znajduje się na końcu Whitesands nad rzeką Nith, w zachodniej części miasta. W pobliskim biurze informacji turystycznej (XI-III pn.-sb. 10.00-13.30 i 14.00-17.00; iy V i X codz. 10.00-17.00; VI-IX codz. 9.30-18.00; tel. 01387/ 253862) można dokonać rezerwacji noclegu po wpłaceniu zaliczki, wynoszącej 10% jego ceny.

W mieście jest dużo pensjonatów i prywatnych kwater, mieszczących się w pięknych willach położonych w okolicach dworca kolejowego, wśród nich Morton Villa, 28 Lovers Walk (tel. 01387/255825), Lindean, 50 Rae St (tel. 01387/521888),iRedlands Guest House, 54 Rae St (tel. 1387/268382). Jeżeli szukasz ładniejszego otoczenia, udaj się na Kenmure Terrace, uliczkę z uroczymi, starymi domami nad rzeką, do której prowadzi kładka poniżej Burns Centre. Najlepszym z trzech pensjonatów jest The Haven pod nr. 1 (tel. 01387/251281). Jeżeli wolisz zatrzymać się w hotelu, skieruj się do Laurieknowe, 10 min na piechotę od dworca autobusowego w kierunku zachodnim, gdzie znajdziesz Edenbank Hotel (tel. 1387/252759). Rowery, które mogą ułatwić zwiedzanie pobliskiego wybrzeża Solway, wypożycza Grierson and Graham, 10 Academy St (tel. 01387/259483).

Najtańsze posiłki oferuje prowadzony przez YMCA bar Grapevine na Castle St (pn.-pt. 10.00-15.00, sb. 10.00-14.30), niedaleko pomnika Burnsa. W pubie Hole in the Wa\ w alejce naprzeciwko domu towarowego Woolworths przy High St, podają niedrogie, barowe dania. Jeżeli szukasz bardziej stylowego miejsca, powinieneś wybrać się do wspomnianej gospody Globe Inn.