Edynburg – Holyrood

U stóp Canongate leży Holyrood, edynburska rezydencja królewska. Legenda, która opowiada ojej założeniu w 1128 r., została zapisana wXV-wiecznym manuskrypcie, tu właśnie przechowywanym. Wedle niej król Dawid I, syn Malkolma Canmore i św. Małgorzaty, wybrał się pewnego dnia na polowanie. Nagle pojawił się przed nim jeleń! który zrzuciwszy go z konia, usiłował przebić rogami. Próbując rozpaczliwie się bronić, król zdołał uchwycić poroże jelenia, lecz okazało się, że trzyma w ręku krucyfiks, a zwierzę tymczasem uciekło. Ten samej nocy śniło mu się, że słyszy głos rozkazujący „zbudowanie domu dla kanoników, którzy poświęcili się dla Krzyża”. Dawid posłuchał rozkazu i nadał nowemu opactwu nazwę Holyrood (Święty Krzyż). Bliższe rzeczywistości jest jednak przypuszczenie, że Dawid, najbardziej bogobojny z wszystkich monarchów Szkocji, zdobył relikwie Drzewa Krzyża Chrystusowego i zdecydował się zbudować dla nich odpowiednią świątynię.

Holyrood wkrótce stało się rezydencją królewską, a jego położenie w zacisznej dolinie sprawiało, że było bardziej wygodne niż zamek wystawiony na wiatry i pełen przeciągów. Początkowo królowie zamieszkiwali dom dla gości, którego skrzydło zostało wzniesione obok opactwa na wyłączny użytek dworu podczas panowania Jakuba II. Skrzydło zostało następnie za Jakuba IV rozbudowane do rozmiarów prawdziwego pałacu, który w czasach Karola II zastąpiono o wiele większym budynkiem. Sam Karol nigdy w nim jednak nie zamieszkał. Pałac pozostawał przez jakiś czas nie używany, dopiero królowa Wiktoria zaczęła odbywać regularne podróże do swojego północnego królestwa, który to zwyczaj kontynuują do dziś jej następcy.

Zwiedzanie Holyrood

Od czasów reorganizacji nie ma już wycieczek z przewodnikiem po Holyrood. Turyści mogą zwiedzać pałac wedle własnego upodobania i w razie potrzeby zadawać pytania zorientowanym w historii pracownikom muzeum, którzy są zawsze do dyspozycji. Ponieważ Holyrood nadal pełni rolę królewskiej rezydencji, komnaty nie są udostępniane turystom w czasie pobytu członków rodziny panującej. Pałacu nie można zwiedzać przez dwa tygodnie w środku maja oraz podczas corocznej wizyty królewskiej, która odbywa się w dwóch ostatnich tygodniach czerwca i pierwszym tygodniu lipca.

Otoczenie

Po północnej stronie Abbey Strand, która stanowi coś w rodzaju drogi procesyjnej łączącej Canongate z Holyrood, stoi czteropiętrowy budynek z XVI w., Abbey Lairds, który niegdyś służył jako dom dla arystokratycznych dłużników, a dziś zajmuje go służba królowej podczas letniego pobytu dworu w Edynburgu.

Legenda powiada, że Maria Stuart kąpała się w słodkim, białym winie w leżącym w pobliżu małym, ozdobionym wieżyczkami budynku, nazywanym Łazienkami Królowej Marii (Queen Mary’s Bath House). Prawdopodobnie jednak budynek pełnił funkcję bądź letniego pawilonu, bądź gołębnika. Jego kształt powtarza wiernie malowniczy Croft an Right wzniesiony na planie litery „L”, leżący w zacisznym, omijanym zazwyczaj zakątku obok wschodniej ściany zespołu budynków.