Edynburg – Szkocka Narodowa Galeria Sztuki Nowoczesnej

Na rozległym zalesionym terenie, na dalekich północno-zachodnich obrzeżach Nowego Miasta, w odległości ok. 10 min marszu od katedry lub wioski Dean, znajduje się Szkocka Narodowa Galeria Sztuki Nowoczesnej (Scottish National Gallery of Modern Art; pn.-sb. 10.00-17.00, nd. 14.00-17.00; bezpł.). Galeria powstała w 1959 r. i była pierwszą kolekcją w Wielkiej Brytanii poświęconą wyłącznie malarstwu i rzeźbie XX w. W parku otaczającym gmach galerii eksponuje się dzieła sztuki przestrzennej. Znajdują się w nim rzeźby Jacoba Epsteina, Henry Moore’a, Barbary Hepworth i konstruktywistyczne prace edynburczyka Eduardo Paolozzi. Wewnątrz można oglądać zarówno czasowe wystawy dzieł wypożyczonych z innych muzeów, jak i zbiory własne galerii, ułożone tematycznie i często zmieniane. To, co możesz w danej chwili zobaczyć, jest zatem kwestią przypadku, jednakże najważniejsze dzieła zasadniczo wchodzą w skład stałej ekspozycji.

Szczególnie bogato reprezentowane jest malarstwo francuskie, poczynając od Uliczki w Vernonnet Bonnarda i misternych Dwóch szwaczek Vuillarda oraz kilku obrazów fowistycznych. Godna uwagi jest zwłaszcza Lekcja malarstwa Matisse’a oraz mieniące się kolorami Collioure Deraina. Znajduje się tu także kilka obrazów Legera pochodzących z ostatniego okresu twórczości, m.in. Konstruktorzy. Wśród wybitnych dziel niemieckiego ekspresjonizmu wyróżnia się Teatr japoński Kirchnera, Gelmeroda III Feiningera oraz piękna, pełna wyrazu drewniana rzeźba kobiety zatytułowana Okropny rok, 1937 Barlacha. Najciekawszymi pracami w dziale poświęconym surrealizmowi są: przerażająca Czarna flaga Magritte’a, nowatorska Kompozycja Miro oraz nienaturalnie poskręcana Kobieta z poderżniętym gardłem Giacomettiego. Kubizm reprezentują Sole Picassa i Świecznik Braque’a.

W dziale poświęconym sztuce amerykańskiej można obejrzeć W samochodzie Roya Lichtensteina. obraz stanowiący przykład popartu; natomiast Turyści Duane’a Hansona, wykonani z włókna szklanego, wywołują konsternację. Wśród artystów angielskich można podziwiać Sikerta, Nicholsona, Spencera, Freuda i Hockneya, lecz, jak można oczekiwać, większość wystawy poświęcona jest artystom szkockim. Na szczególną uwagę zasługują tzw. koloryści: S. J. Peploe, J. D. Fergusson, Francis Cadell oraz George Leslie Hunter, których prace osiągają bardzo wysokie ceny na rynku dzieł sztuki, a także ciągle rosnące, pośmiertne uznanie ze strony krytyków. Chociaż koloryści nigdy nie stworzyli szkoły o wyraźnym stylu, wszyscy pracowali we Francji, a w ich pracach znać wyraźny wpływ tamtejszych artystów, widoczny zwłaszcza w ciepłej, ostrej palecie barw. W galerii można również zobaczyć wiele prac współczesnych twórców szkockich, m.in. Johna Bellany, bardzo oryginalnego portrecisty, a także poety, malarza i ogrodnika w jednej osobie, Iana Hamiltona Finlay.