Informacje ogólne

Elektryczność – W Wielkiej Brytanii w sieci płynie prąd zmienny 240 V. Urządzenia elektryczne z europejską wtyczką wymagają specjalnego adaptora.

Język gaelicki – W niektórych częściach Szkocji, zwłaszcza w Górach Kaledońskich i na wyspach, znaki drogowe są dwujęzyczne-angielskie i w gaelic. W Przewodniku podano tłumaczenia wyrazów gaelickich (w nawiasach zwykłą czcionką), kiedy po raz pierwszy jest mowa o wiosce czy wyspie, po czym następuje nazwa angielska. Wyjątkowo na Wyspach Zachodnich znaki drogowe są wyłącznie w języku gaelickim, dlatego w tekście głównym najpierw podano nazwy w gaelic, a potem angielskie w nawiasach. Dalej używano nazwy w gaelic, z wyjątkiem wysp i portów promowych, których nazwy są bardziej znane w wersji angielskiej (tak jak widnieją w rozkładach jazdy Cal Mac).

Pralnie – Prawie we wszystkich szkockich miastach można skorzystać z pralek na monety, czynnych przez 12 godzin dziennie pn.-pt., trochę krócej w weekendy. Pranie z wirowaniem lub suszeniem wykonane samodzielnie kosztuje ok. 2£, jeśli zleca się wszystko pralni (tzw. service wash) – trzeba zapłacić 1 £ więcej.

Toalety publiczne – Można je znaleźć na każdym dworcu kolejowym i autobusowym, czasami też przy głównych ulicach miast, zazwyczaj opłata wynosi 10 lub 20 p.

Palenie papierosów – Chociaż wielu Szkotów nadal pali, w ostatniej dekadzie nastąpiły wielkie zmiany w podejściu do palenia. Palenie jest obecnie zakazane prawie we wszystkich publicznych budynkach i środkach transportu, a w wielu restauracjach i hotelach w ogóle nie wolno palić. Palący dobrze zrobią, sprawdzając to przy rezerwacji stolika czy noclegu.

Czas – W Szkocji od końca października do końca marca obowiązuje czas zachodnioeuropejski (GMT -Greenwich Mean Time), poza tym okresem wskazówki zegarów przesuwane są o godzinę do przodu na czas letni (BST- British Summer Time). GMT jest przesunięty o 1 godzinę do tyłu w stosunku do czasu polskiego.

Napiwki i opłaty za obsługę – W restauracjach opłata za obsługę jest zazwyczaj doliczana do rachunku, jeżeli nie, powinno się zostawić napiwek w wysokości 10-15% rachunku. W niektórych restauracjach zostawiają puste miejsce na rachunku do karty kredytowej, aby zachęcić klienta do dodania paru procent jako opłaty za usługę. Nie jest to obligatoryjne i jeżeli ktoś płaci kartą kredytową, powinien upewnić się, że wypełniono miejsce na kwotę, zanim podpisze rachunek. Taksówkarze zwyczajowo dostają 10% napiwku. Nie trzeba dawać napiwku personelowi barów.

TURYŚCI NIEPEŁNOSPRAWNI

W Szkocji nie brak wyspecjalizowanych organizatorów wycieczek dla osób niepełnosprawnych; w wielu agencjach niepełnosprawni klienci są mile widziani. Więcej informacji o takich firmach udziela Disability Scotland, Princes House, 5 Shandwick Place, Edinburgh EH2 4RG (tel. 0131/2298632). Organizacja posiada komputerową bazę szczegółowych danych na temat wakacji dla niepełnosprawnych, publikuje własny informator i chętnie odpowiada na wszelkie pytania.

Jeśli ktoś podróżuje sam, przekona się, że podejście Szkotów do turystów niepełnosprawnych jest pełne rezerwy. Co prawda, ostatnio przerobiono wejścia do wielu teatrów, kin i innych miejsc publicznych, ale firmy zajmujące się transportem publicznym rzadko robią cokolwiek, żeby pomóc osobom niepełnosprawnym. Tylko w niektórych pociągach Brit Rail Inter City pasażerowie w wózkach inwalidzkich mogą podróżować wygodnie. Osoby w wózkach inwalidzkich, niewidomi i niedowidzący automatycznie otrzymują 30-50% zniżki na bilety kolejowe, a ludzie z innego typu ułomnościami są uprawnieni do zakupu Disabled Persons Railcard (14 £ rocznie), która redukuje cenę biletów o 33%. W autobusach nie ma zniżek dla osób niepełnosprawnych, z głównych firm wypożyczających samochody tylko Hertz oferuje modele z ręcznym systemem kierowania za tę samą cenę co konwencjonalne pojazdy, ale te należą do droższej kategorii. Z noclegami jest tak samo. Zmodyfikowane pokoje dla niepełnosprawnych można znaleźć jedynie w droższych hotelach i bardzo rzadko w pensjonatach.

Wśród użytecznych publikacji należy wymienić corocznie aktualizowany przewodnik Holidays in the British Isles oraz A Guide For Disabled People wydawnictwa RADAR. Inne książki, które warto mieć, to The World Whe-elchair Traveller Susan Abbott i Mary Ann Tyrrell (AA Publication), z podstawowymi uwagami i radami, oraz Nothing Ventured? Able to Travel: Disabled People Travel the World Alison Walsh (Rough Guide), z praktycznymi poradami i opisem podróży osób niepełnosprawnych na całym świecie.