Edynburg – Historia

EDYNBURG

Zamożny EDYNBURG (Edinburgh), stolica i wizytówka Szkocji, jest kosmopolitycznym ośrodkiem, niezwykle bogatym pod względem kulturalnym. Miasto położone jest w zachwycająco pięknym miejscu: zbudowano je na kilku wygasłych wulkanach i skalnych zboczach, które wznoszą się ponad płaski na ogół krajobraz Lothian. Od północy ogranicza je nieregularna linia wybrzeża zatoki Firth of Forth. Sir Walter Scott mówił o nim „moje romantyczne miasto”, a inny autor pochodzący z tych stron, Robert Louis Stevenson, chyba najbardziej zauroczony „strzelistym miastem na urwisku”, stwierdził: „Żadne inne położenie nie mogłoby bardziej odpowiadać siedzibie głowy królestwa, żadne nie mogłoby być lepiej wybrane dla szlachetnych celów.”

Centrum miasta dzieli się wyraźnie na dwie części. Na północ od Góry Zamkowej znajduje się eleganckie Nowe Miasto, utrzymane w stylu greckiego klasycyzmu, zbudowane w sposób bardzo przemyślany w dobie oświecenia, po podjęciu planu poprawy warunków życia mieszkańców. Stare Miasto, z siecią krętych uliczek i ciasnych zaułków, zachowało średniowieczny charakter. W powszechnej wyobraźni łączy się ono z historią żyjącego w świecie edynburskich podziemi schizofrenika nazwiskiem William Brodie, który zainspirował Stevensona do napisania słynnej powieści Dr Jekyll i MrHyde. Inne ponure indywidua kojarzone z dawnym Edynburgiem to dwaj dostarczyciele zwłok, Burke i Hare. Swego czasu miasto dorobiło się przydomku „Auld Reekie” (Stary Kopciuch) z powodu smogu i smrodu, panujących w starej dzielnicy, która przez wieki tonęła w nieczystościach wylewanych do rynsztoków wprost przez okna.

Nad Starym Miastem góruje ozdobiony malowniczymi wieżami zamek. Spod jego murów strome ulice zbiegają aż do podnóży królewskiego pałacu Holyroodhouse. Na tym obszarze znajdują się wszystkie główne pamiątki z okresu, kiedy miasto pełniło rolę stolicy kraju. Za to tuż za murami pałacu rozciąga się park Holyrood, dający przedsmak piękna dzikiego krajobrazu Szkocji. Nad rozległym obszarem zieleni dominuje Arthur’s Seat, największy i najpiękniejszy z tutejszych wulkanów.

Na przełomie sierpnia i września Międzynarodowy Festiwal w Edynburgu ściąga do stolicy Szkocji około miliona osób. W rzeczywistości składa się nań kilka oddzielnych festiwali, stanowiących wspólnie największe wydarzenie, jakie odbywa się w dziedzinie sztuki na świecie. W mieście znajduje się wiele muzeów. W Szkockiej Galerii Narodowej można obejrzeć dzieła starych mistrzów, natomiast w jednym z jej oddziałów, Szkockiej Narodowej Galerii Sztuki Nowoczesnej, mieści się najwcześniej w Wielkiej Brytanii stworzona kolekcja malarstwa i rzeźby XX wieku.

Zstępując do kręgu spraw bardziej przyziemnych, wypada nadmienić, iż charakterystyczne dla Edynburga howffs (czyli puby) oraz tradycja browarniano-gorzelnicza zyskały mu sławę miasta, w którym się pije. Są tu trzy uniwersytety oraz kilka szkół wyższych, co oznacza, że przez większość roku w mieście jest obecna młodzież, która nieco ożywia sztywną atmosferę stolicy, uważaną przez wielu za jej największą wadę.