Wybrzeże południowej części Ayrshire

80-kilometrowy pas wybrzeża południowej części Ayrshire, pomiędzy Stranraer a Ayr, najlepiej przemierzyć, podróżując nadmorską drogą A77. Początkowy odcinek 50 km prowadzi przez niskie, skaliste wybrzeże aż do Girvan, spokojnej miejscowości wczasowej, skąd statki odpływają na Ailsa Craig w Firth of Clyde. Dalej, biegnąc wciąż wzdłuż wybrzeża, trasa przecina wioskę Turnberry, gdzie znajduje się jedno z najsłynniejszych na świecie pól golfowych, a droga A719 odgałęzia się w kierunku zamku Culzean z XVIII w. Stąd jest już tylko 19 km do Ayr. Autobusy kursują na całej trasie, Culzean posiada bezpośrednie połączenie z Ayr.

Girvan i Ailsa Craig

GIRVAN, położone na skraju porośniętych trawami wzgórz, wygląda najładniej w pobliżu wąskiego odcinka zatoki obok ujścia rzeki Girvan. Opodal starych, kamiennych domków można obserwować rybaków zajętych swą pracą i zapomnieć o położonym wyżej mieście, wdzięczącym się urodą nadmorskiego kurortu. Od końca maja do września z zatoki wypływają statki wycieczkowe na Ailsa Craig, wyspę położoną 16 km na zachód. „Czarodziejska Skała” – tak brzmi nazwa wyspy przełożona z języka gaelickiego -przypomina raczej olbrzymią bułkę, której najwyższy punkt wznosi się na wysokość 340 m ponad poziom morza. Ailsa Craig jest własnością prywatną. Znajduje się tu rezerwat ptaków, w którym mieszkają tysiące głuptaków białych. Najlepszą porą na odwiedzenie wyspy jest koniec maja i czerwiec, kiedy pisklęta uczą się fruwać. Spośród przewoźników organizujących rejsy warto wybrać Marka McCrindle (wymagana rezerwacja; tel. 01465/713219). Przejazd (raz lub 2 dziennie) kosztuje 10 £ od osoby za 6 godz., 7 £ za 4 godz. Na wyspę płynie się ok. 1 godz., więc na jej zwiedzanie nie pozostaje zbyt wiele czasu.

Girvan ma regularne połączenia autobusowe z Stranraer i Ayr, dodatkowo leży na trasie kolejowej z Glasgow do Stranraer. Biuro informacji turystycznej (Wielkanoc-V pn.-sb. 11.00-17.00; VI-VIII pn.-pt. 11.00-17.00, sb. i nd. 10.00-17.00; IX codz. 11.00-17.00; pocz. X codz. 12.00-16.00) na Bridge St, niedaleko portu, posiada listę miejsc noclegowych. Można zatrzymać się w jednej z ładnych wiktoriańskich willi nad brzegiem morza, np. w Thistleneuk Guest House, 19 Louisa Drive (tel. 01465/712137).

Zamek Culzean

Zamek Culzean (IV-kon.X codz. 10.30-17.30; 3,50 £), zaprojektowany przez Roberta Adama, wraz z otaczającym go parkiem (IV-kon.X 10.30-17.30; XI-III codz. 9.00 do zmroku; 3 £, bilet łączony 5,50 £) jest główną atrakcją turystyczną Ayrshire. Najlepiej zacząć zwiedzanie od ośrodka informacyjnego, mieszczącego się w zmodernizowanych zabudowaniach gospodarczych, gdzie można otrzymać darmowe plany oraz broszury przyrodnicze, które pomagają w orientacji. Kilku dalszych minut wymaga dojście do zamku, którego baszty i wieżyczki spoglądają z wysoka na nadmorskie klify. Przebudowa dokonana przez Roberta Adama w 1777 r. na zlecenie Davida Kennedy’ego, dziesiątego hrabiego Cassillis, całkowicie przeobraziła oryginalną, XV-wieczną budowlę.

Prace trwały 15 lat. Chociaż na zewnątrz budynki zachowały średniowieczny charakter, we wnętrzach panuje klasycystyczna harmonia, tak umiłowana przez Adama. Na parterze delikatne zielenie w starym pokoju stołowym zostały ożywione przez gipsowe stiuki z motywem winorośli zdobiącym gzymsy, widocznym również w sąsiedniej jadalni. Niezwykle udanym dziełem architektonicznego kunsztu Adama jest owalna klatka schodowa, z rzędami korynckich i jońskich kolumn, które wydłużają perspektywę. Wszystkie te wspaniałości stanowią zaledwie prolog poprzedzający wielki okrągły salon, którego symetryczne zdobienia celowo kontrastują z naturalnym krajobrazem i widokiem morza, rozciągającym się za oknami. W innym pomieszczeniu mała wystawa obrazuje wojskową i cywilną karierę prezydenta Eisenhowera oraz jego związki z Culzean. Gościł on w zamku kilkakrotnie, a dawni właściciele zamku, ród Kennedych, podarowali mu najwyższe piętro zamku w wieczyste użytkowanie. Obecnie wynajmuje się tam sześć dwuosobowych, wygodnych sypialni. Goście jedzą posiłki we wspólnej jadalni, a szef kuchni przychodzi także przygotować śniadania. Chociaż trudno wymarzyć sobie lepszy nocleg, ceny są odstraszające: najmniejszy pokój kosztuje 150£ zanoc, największy 300 £ (rezerwacja tel. 01655/ 760274).

Warto poświęcić trochę czasu na wędrówkę po parku o powierzchni 230 ha, położonym nad morzem. Ścieżki przecinają gęsto zalesiony teren parku, na którym ponadto znajdują się klify, plaże, ogrody rozkwitające w lipcu i sierpniu oraz nieliczne ślady minionych epok – przystań, stanowisko dział, stara lodownia i prochownia.